دندان عقل نهفته، یکی از موضوعات مهم و پیچیده در زمینه دندانپزشکی است که به عنوان یکی از شیوه‌های رشد دندان، اختصاص دارد. این دندان‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص رشد، می‌توانند به مشکلات جدی در سلامت دهان و فک تاثیرگذار باشند. با رشد در زیر بافت لثه و وارد شدن به استخوان فک، دندان‌های عقل نهفته می‌شود و ممکن است علاوه بر ایجاد درد و التهابات، به دندان‌ها و بافت‌های اطراف نیز آسیب برساند.
در این مقاله از مطب دندانپزشکی دکتر فروزش به عنوان بهترین مرکز کامپوزیت دندان غرب تهران، به بررسی نوعی از رشد دندان عقل به نام “دندان عقل نهفته” می‌پردازیم. علائم حضور این نوع دندان، انواع مختلف رویش آن و مشکلات ناشی از آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین، راهکارها و روش‌های درمانی، به ویژه جراحی دندان عقل نهفته، برای حل این مشکلات را بررسی و شرح می‌دهیم. این مقاله سعی دارد تا به خواننده اطلاعات جامع و علمی درباره دندان‌های عقل نهفته ارائه دهد و با راهنمایی‌های لازم، آگاهی افراد را در خصوص این موضوع بالا ببرد.
دندان عقل نهفته چیست؟
دندان‌های عقل نهفته، یکی از شیوه‌های رشد دندان مشکل‌آفرین در زمینه دندانپزشکی است زیرا در این حالت، دندان عقل در بافت‌های لثه پنهان شده و به جای خروج طبیعی از لثه، داخل استخوان فک گیر می‌کند. این وضعیت موجب ایجاد مشکلات جدی و نیاز به جراحی دندان عقل می‌شود.
در واقع، دندان‌های عقل نهفته یک نوع طرح رشد دندان عقل است که به دلیل مخفی بودن در زیر بافت لثه و فراگیری داخل استخوان فک به نام “دندان عقل نهفته” شناخته می‌شود. این دندان عقل در انتهای ردیف دندان‌ها در محل اتصال دو فک رشد می‌کند. اما در طی فرآیند رشد و خروج از لثه، به دلیل مشکلات مختلفی از جمله مشکلات رشدی، ارثی، ابعاد کوچک استخوان فک و سایر عوامل، این دندان ممکن است به شکل ناهموار و نادرستی رشد کند و در داخل بافت لثه گیر کند.
مشکلات ناشی از دندان‌های عقل نهفته می‌توانند شامل درد، التهابات لثه، خراشیدگی یا آسیب به دندان‌های اطراف و حتی ایجاد اختلالات در ترتیب دندان‌ها باشند. بنابراین، در صورتی که این مشکلات ظاهر شود، جراحی دندان عقل نهفته ممکن است لازم باشد.
اقدام به جراحی در مواردی از جمله ریشه‌های دندان به دلیل مشکلاتی که دندان‌های عقل نهفته ایجاد می‌کند، ضروری است. در این جراحی، دندانپزشک با استفاده از تجهیزات مناسب، دندان عقل نهفته را بیرون می‌آورد تا مشکلات مربوطه رفع شود و بیمار به سلامتی دندانی خود بازگردد. برخی از موارد احتمالی برای جراحی عبارتند از تعداد بیش از حد دندان‌های عقل، جابه‌جایی نادرست دندان‌ها، وجود توده‌های خاص یا حتی آسیب به دندان‌های همجوار به دلیل جا به جایی نامناسب.
علائم وجود این مشکل
دندان عقل نهفته، یک مسئله دندانی است که ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد. این علائم می‌توانند به صورت زیر باشند:
- تورم صورت:
وجود دندان‌های عقل نهفته ممکن است منجر به تورم صورت گردد که نشانه ای از فشار و التهاب در این منطقه می‌باشد. - قرمزی لثه‌ها:
حضور دندان عقل نهفته می‌تواند باعث قرمزی و التهاب لثه‌ها شود که ممکن است همراه با درد باشد. - خونریزی لثه:
لثه‌ها در محدوده دندان‌های عقل نهفته ممکن است حساسیت و خونریزی نشان دهند. - تورم بافت لثه:
تورم بافت لثه نیز یکی از علائم متداول در حضور دندان عقل نهفته می‌باشد. - بوی بد دهان:
وجود دندان‌های عقل نهفته ممکن است باعث بوی بد دهان شود که به دلیل آبسه و التهاب محل قرار گرفته است. - ناتوانی برای باز کردن کامل دهان:
در برخی موارد، دندان عقل نهفته باعث ناتوانی در باز کردن کامل دهان می‌شود. - درد فک:
درد در منطقه فک نیز یکی از علائم متداول است که ممکن است به دلیل وجود دندان عقل نهفته ایجاد شود. - سردرد:
حضور دندان عقل نهفته ممکن است باعث سردرد شود، به ویژه اگر باعث تنش و فشار در ناحیه فک شود. - درد نبض‌دار فک:
در برخی موارد، درد در ناحیه فک به صورت نبض‌دار و دردآور می‌باشد. - سنگینی استخوان فک و لثه:
حساسیت و سنگینی در استخوان فک و لثه نیز از علائم مرتبط با دندان‌های عقل نهفته است.
بیشتر بخوانید: ایمپلنت دندان
انواع رویش دندان عقل نهفته
دندان‌های عقل نهفته بر اساس موقعیت در استخوان فک و انحراف در بافت لثه، انواع مختلفی دارند. جراحی دندان عقل نهفته نیازمند تشخیص دقیق نوع دندان است و تکنیک‌های درمانی بر اساس مدل آن تعیین می‌شود. در زیر به انواع دندان‌های عقل نهفته می‌پردازیم:
- نهفتگی مزیال (نهفتگی کج):
در این مدل، دندان عقل به همراه یک کجی جزئی و زاویه ظریف به سمت جلوی دهان متمایل می‌شود. این نوع دندان عقل ممکن است با درد ضربان‌دار، تورم، و التهاب همراه باشد. - نهفتگی دیستال:
دندان عقل نهفته دیستال شباهت زیادی به مزیال دارد، اما با انحراف و کجی کمتری به سمت عقب متمایل می‌شود. - نهفتگی افقی:
این نوع نهفتگی به صورت افقی داخل بافت لثه به سمت دندان‌های مجاور متمایل می‌شود. این مدل ممکن است فشار زیادی بر دندان‌های اطراف ایجاد کرده و مشکلات جدی ایجاد کند. - نهفتگی عمودی:
در این مدل، عمدتاً کجی و انحراف کمتری وجود دارد و مشکل اصلی در برون آمدن دندان عقل از بافت لثه است. اگر بیمار به مشکل خاصی نخورده باشد، جراحی توصیه نمی‌شود.
جراحی دندان عقل نهفته
این جراحی یک روش درمانی است که برای حل مشکلات ناشی از رشد نامناسب دندان عقل انجام می‌شود. این دندان‌ها به دلیل محدودیت‌های فضایی، اندازه کوچک فک و جهت نامناسب رویش، قادر به خروج از لثه و رشد به سمت بالا نیستند. بنابراین، این جراحی باعث حل این مشکلات شده و بهبودی در وضعیت فرد را ایجاد می‌کند.
برای انجام این جراحی، ابتدا با ایجاد یک برش، دسترسی به دندان‌های عقل نهفته فراهم می‌شود. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد استخوانی که دندان عقل نهفته را پوشش می‌دهد، با دستگاه برش برداشته شود. سپس، جراح تصمیم می‌گیرد که آیا دندان عقل را به تکه‌های کوچک‌تر تقسیم کند یا خیر، به نحوی که این تصمیم باعث کاهش خطر صدمات به فک می‌شود.
پس از خروج دندان عقل، بخیه‌هایی در محل برش زده می‌شود. اگر بخیه‌ها غیرقابل جذب باشند، باید پس از یک هفته از برداشت آن‌ها تصمیم گرفته شود. اما اگر بخیه‌ها قابل جذب باشند، پس از چند هفته به طور خودکار جذب می‌شوند.
قبل از انجام جراحی، اهمیت دارد که عکس رادیولوژی دهان و دندان داشته باشید. همچنین، در صورت خونریزی مکرر بعد از جراحی یا تجویز دارو، باید به دندانپزشک خود اطلاع دهید. مصرف به موقع داروها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
استفاده از کمپرس یخ در روز جراحی و کمپرس گرم در روزهای بعد از آن، به کاهش تورم و درد کمک می‌کند. در اولین روزها، مصرف غذای نرم اهمیت دارد تا به محل جراحی فشار زیادی نیافتد. این تدابیر پس از جراحی دندان عقل نهفته به بهبود سریعتر و کاهش مشکلات پس از جراحی کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید: بریج دندان
جراحی این نوع دندان در چند خط
دندان عقل نهفته، یک مسئله پیچیده در زمینه دندانپزشکی است که می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. این دندان‌ها به علت رشد نامناسب و نهفتگی در بافت لثه و استخوان فک به وجود می‌آیند. این موضوع می‌تواند منجر به مشکلاتی نظیر درد، التهابات، خراشیدگی دندان‌های اطراف و اختلالات در ترتیب دندان‌ها شود.
علائم حضور دندان عقل نهفته شامل تورم صورت، قرمزی و خونریزی لثه، تورم بافت لثه، بوی بد دهان، ناتوانی در باز کردن دهان، درد فک، سردرد و درد نبض‌دار فک می‌شوند.
برای حل این مشکلات، جراحی دندان‌های عقل نهفته ضروری می‌شود. در این جراحی، دندانپزشک با استفاده از تجهیزات مناسب، دندان عقل نهفته را خارج کرده و مشکلات را رفع می‌کند. انواع دندان عقل نهفته شامل نهفتگی مزیال، دیستال، افقی و عمودی هستند که بر اساس موقعیت و انحراف در بافت لثه متفاوتند.
پس از جراحی، مراقبت‌های خاصی از جمله استفاده از یخ و گرما، مصرف غذای نرم و توجه به داروها لازم است. همچنین، تشخیص دقیق نوع دندان‌های عقل نهفته و انجام عکس رادیولوژی پیش از جراحی اهمیت دارد. به طور کلی، جراحی دندان عقل نهفته باعث بهبود وضعیت دندانی فرد می‌شود و مشکلات پس از جراحی با رعایت مراقبت‌های لازم کاهش می‌یابد.
