دندان‌های سالم، یکی از مهمترین عواملی هستند که به سلامتی دهان و بدن کمک می‌کنند. اما، عفونت دندان، یکی از مشکلات شایعی است که می‌تواند باعث درد و ناراحتی شدیدی برای فرد شود. در این مقاله، به بررسی دلایل عفونی شدن دندان، نشانه‌های وجود عفونت، شیو‌های درمان و راه‌های پیشگیری از آن پرداخته‌ایم.
عفونت دندان چیست؟
عفونت دندان به وضعیتی اطلاق می‌شود که دندان پوسیده و آسیب دیده بدون درمان باقی مانده و به عنوان یک مشکل جدی برای سلامت دهان و دندان‌های فرد تبدیل می‌شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که دندان به طور کامل پوسیده شده و اقدامات درمانی انجام نشود. عفونت دندان به ویژه زمانی که ریشه دندان از خط لثه تا استخوان فک دچار عفونت می‌شود، جلب توجه می‌کند.
این عارضه، که درمان نشده باشد، می‌تواند به سرعت به سایر نقاط بدن گسترش یابد و منجر به عوارض جدی شود. عفونت دندان معمولاً با درد دندان شروع می‌شود. اگر پوسیدگی دندان به حدی پیشرفت کند که عصب مرکزی دندان را درگیر کند، دندان به طور کامل عفونی می‌شود.
اگر بیمار به موقع تحت درمان‌های مناسب از جمله عصب کشی قرار نگیرد، ناحیه ریشه دندان در استخوان فک به کیست مبتلا می‌شود. در برخی موارد، این کیست به داخل دهان نیز باز می‌شود و عفونت از دندان به حفره داخلی خارج می‌شود.
بیمار در این حالت باید با آبسه دندانی، عفونت و درد دندان به سرعت به مطب دندانپزشکی مراجعه کند. درمان این عارضه در صورتی که کیست کوچک باشد، با عملیات دندان عصب کشی (root canal therapy) انجام می‌شود. در صورتی که کیست بزرگ باشد، باید جراحی کوچکی انجام شود و کیست ناحیه انتهای ریشه برداشته شود.
بیشتر بخوانید: عصب کشی دندان
دلایل عفونی شدن دندان
عفونی شدن دندان یک وضعیت ناخوشایند است که معمولاً به علت عوامل مختلفی اتفاق می‌افتد. یکی از اصلی‌ترین دلایل این مشکل، پوسیدگی دندان است. پوسیدگی دندان ناشی از فرآیند تخریب سطح دندان به وسیله باکتری‌های موجود در دهان است. این باکتری‌ها می‌توانند به ریشه دندان نفوذ کرده و باعث عفونت شوند.
ترک خوردگی دندان نیز یکی از دلایل دیگر عفونی شدن دندان محسوب می‌شود. وقوع ترک در ساختار دندان، موجب امکان نفوذ باکتری‌ها به داخل دندان می‌شود که در نتیجه باعث عفونت می‌گردد.
بیماری‌های لثه نیز از دیگر عوامل مؤثر در ایجاد عفونت دندان هستند. این بیماری‌ها می‌توانند به بافتهای دندان آسیب برسانند و باعث عفونت شوند. حفظ بهداشت لثه و پیشگیری از بیماری‌های لثه می‌تواند از عفونت دندان جلوگیری کند.
شکستگی دندان نیز می‌تواند به یک عامل منفی تبدیل شود و باعث نفوذ باکتری‌ها به داخل دندان شود که در نهایت باعث عفونت می‌گردد. حفظ سلامت دندان‌ها و جلوگیری از شکستگی‌ها می‌تواند به کاهش احتمال عفونت دندان کمک کند.
به طور کلی، اهمیت حفظ بهداشت دهان و اقدامات پیشگیرانه در برابر عوامل مختلفی که می‌توانند به عفونت دندان منجر شوند، بسیار حائز اهمیت است.
علائم عفونت دندان
علائم عفونت دندان ممکن است شامل احساس درد در ناحیه آسیب دیده باشد که ممکن است باعث ایجاد ناراحتی شدید شود. حساسیت به غذا و مایعات سرد یا گرم نیز از دیگر علائم معمولی این نوع عفونت است. افراد مبتلا به عفونت دندان ممکن است احساس طعم ناخوشایندی در دهان خود داشته باشند.
علاوه بر این، دما افزایش یافته و بروز تب نیز ممکن است به عنوان یک علامت دیگر شناخته شود. مشکلات بلع، که ممکن است باعث دشواری در فعالیت‌های روزمره شود، نیز به عنوان یکی از علائم عفونت دندان ذکر می‌شود.
غدد لنفاوی حساس و متورم در زیر فک یا در ناحیه گردن نیز ممکن است نشانه عفونت باشند. تورم در صورت، گونه یا گردن نیز اغلب به همراه این نوع عفونت دیده می‌شود. همچنین، بی‌خوابی یکی دیگر از علائم ممکن است که افراد مبتلا به عفونت دندان با آن مواجه شوند.
این علائم ممکن است به صورت تدریجی ظاهر شوند و در صورت بروز هر یک از این علائم، مشاوره و درمان توسط پزشک دندانپزشک توصیه می‌شود.
بیشتر بخوانید: کامپوزیت دندان
عواض عفونی شدن دندان
عوارض عفونت دندان اغلب ناشی از پوسیدگی دندان هستند که به مرور زمان باعث از بین رفتن مینای دندان می‌شوند. این وضعیت سبب آسیب به لایه‌های نرم بافت زیر دندان، به نام عاج دندان، می‌شود. پوسیدگی‌ها می‌توانند وارد مرکز دندان، به نام پالپ، شده و در نتیجه پالپ دندان دچار التهاب می‌شود.
هنگامی که پالپ دندان به التهاب بیفتد، منجر به مرگ پالپ و گسترش عفونت می‌شود. میکروارگانیسم‌ها که عفونت را ایجاد می‌کنند، سعی می‌کنند تا به مرکز عفونت ادامه دهند و به بافتهای مجاور دندان و حتی به استخوان‌های اطراف آن گسترش یابند. این عمل باعث ایجاد عفونت‌های جدی در دندان می‌شود.
عفونت دندان بدون درمان به خودی خود حل نمی‌شود. در صورت ایجاد آبسه دندان که حاوی چرک است، اگر درمان صورت نگیرد، ممکن است آبسه پاره شده و درد ناشی از آن کاهش یابد. اما در هر صورت، لازم است که درمان انجام شود.
اگر آبسه دندان تخلیه نشود، عفونت به سرعت به سایر نقاط سر و گردن گسترش پیدا کرده و ممکن است به سپسیس یا عفونت‌های خونی منجر شود. افراد با سیستم ایمنی ضعیف باید به خصوص دقت کنند، زیرا خطر گسترش عفونت به سایر نقاط بدن در آنها بیشتر است.
در نهایت، عفونت در پالپ دندان زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها به بخش پالپ در داخل ریشه دندان نفوذ کنند. این وضعیت نیاز به درمان فوری دارد تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
دلایل آلوده شدن پالپ دندان
عواملی که باعث آلوده شدن پالپ دندان می‌شوند، می‌توانند به وسیله انواع عوامل مختلفی از جمله پوسیدگی شدید دندان، وارد شدن ضربه و تروما به دندان، آبسه درمان نشده، شکستگی دندان، دندان قروچه و… باشند. این عوامل می‌توانند باعث ورود باکتری‌ها به داخل مغز دندان در ریشه شوند و باعث عفونت پالپ شوند.
درمان عفونت پالپ دندان به برگشت‌پذیر یا غیربرگشت‌پذیر بودن عفونت بستگی دارد. اگر عفونت به تازگی آغاز شده و در مراحل اولیه باشد، ممکن است با استفاده از ترمیم‌های سطحی، گسترش عارضه مهار شود. اما اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد، نیاز به ترمیم دندان و مراقبت از پالپ دندان برای جلوگیری از عفونت دارد.
در مواردی که عفونت به حدی گسترش یافته باشد که دیگر قابل بازگشت نباشد، دندانپزشک ممکن است عمل عصب‌کشی را انجام دهد و عفونت را از بین ببرد. در غیر این صورت، اگر عصب‌کشی انجام نشود، احتمالاً دندان باید خارج شود. در این مواقع، ممکن است آنتی‌بیوتیک نیز به منظور پیشگیری از نفوذ عفونت به سایر بخش‌ها تجویز شود.
بیشتر بخوانید: لمینت دندان
تشخیص عفونت دندان
دندانپزشکان برای تشخیص مشکلات دندانی، علاوه بر معاینه دندان و ناحیه اطراف آن، از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. یکی از این روش‌ها، ضربه زدن به دندان‌ها است. دندان‌هایی که دارای عفونت یا آبسه هستند، به لمس یا فشار حساسیت نشان می‌دهند.
تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس (X) نیز یکی از روش‌های تشخیصی مهم است. در این روش، آبسه یا عفونت در عکس رادیولوژی مشخص می‌شود. دندانپزشکان از این تصاویر برای تشخیص و تعیین اینکه آیا عفونت گسترش یافته است یا خیر، استفاده می‌کنند.
سی‌تی اسکن نیز یک ابزار تشخیصی قدرتمند است که در صورتی که عفونت به سایر قسمت‌های گردن انتقال یافته باشد، برای بررسی شدت آن استفاده می‌شود. این روش به دندانپزشک امکان می‌دهد تا محدوده و ابعاد عفونت را با دقت بیشتری ارزیابی کند.
با استفاده از این روش‌های تشخیصی مدرن، دندانپزشکان قادرند به طور دقیق مشکلات دندانی را تشخیص داده و برنامه درمانی مناسب را انتخاب کنند.
درمان عفونت دندان
عفونت دندان یک مشکل جدی بهداشت دهانی است که نیازمند درمان فوری و مراجعه به دندانپزشک می‌باشد. هدف اصلی درمان، خلاص شدن از شر عفونت و حفظ سلامت دندان و بافتهای اطراف آن است. در اینجا چند روش درمانی که دندانپزشک ممکن است توصیه کند آمده است:
- تخلیه آبسه:
دندانپزشک ممکن است با باز کردن آبسه و تخلیه آن، چرک و مواد التهابی را از دندان حذف کند. این عمل با استفاده از برش کوچک در آبسه انجام می‌شود و سپس محل آسیب دیده با آب نمک (سالین) شسته می‌شود. - درمان کانال ریشه:
اگر عفونت تا حدی گسترش یافته باشد،معمولا دندانپزشک درمان کانال ریشه را در کنار تخلیه آبسه توصیه می‌کند. این عمل شامل سوراخ کردن دندان و جدا کردن بافت مرکزی (پالپ) است. سپس آبسه تخلیه شده و محفظه پالپ و کانال‌های ریشه دندان پر شده و در صورت لزوم روکش می‌شود. - خلع دندان آسیب دیده:
اگر دندانپزشک نتواند دندان را نجات دهد و آسیب زیادی به آن وارد شده باشد، ممکن است تصمیم به خلع دندان بگیرد. این عمل باعث تخلیه آبسه و خلاصی از عفونت می‌شود. - تجویز آنتی‌بیوتیک:
در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند تا عفونت را کنترل کرده و از گسترش آن جلوگیری نماید. مصرف آنتی‌بیوتیک معمولاً با دستورات دقیق دندانپزشک انجام می‌شود.
به یاد داشته باشید که حفظ بهداشت دهان و پیشگیری از عفونت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بهتر است به صورت دوره‌ای دندانپزشک را ملاقات کرده و اقدامات بهداشتی منظم را اجرا نمایید تا از وقوع مشکلات دندانی جلوگیری کنید.
بیشتر بخوانید: ایمپلنت دندان
درمان خانگی عفونت‌های دندانی
در برخی مواقع، افراد ممکن است به دلیل شرایط خاص نتوانند به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنند. برای این مواقع، چندین درمان خانگی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آنها تا چند روزی به صورت موقت عفونت دندان را درمان کرد.
شستشوی دهان با محلول آب و نمک
شستشوی دهان با محلول آب و نمک یکی از راه‌های بهترین و آسان برای درمان خانگی عفونت دندان است. این روش مقرون به صرفه، آسان و بسیار موثر برای تسکین موقتی درد دندان در هنگام آبسه و عفونت دندان می‌باشد. آب نمک کمک به بهبود زخم، درد و سلامت لثه می‌کند. برای انجام این روش، یک دوم قاشق چای خوری نمک را با یک دوم فنجان آب گرم مخلوط کرده و دهان خود را با این محلول آب نمک شستشو دهید. حداقل دو دقیقه این محلول را در دهان قرار دهید و سپس آب نمک را بیرون بریزید. با تکرار این فرآیند سه بار می‌توان بهبود بخشید به درد دندان ناشی از عفونت.
جوش شیرین
جوش شیرین یکی از مواد موجود در اکثر خانه‌ها است و گزینه‌ای مقرون به صرفه برای درمان دندان‌های دچار عفونت می‌باشد. این ماده دارای خواص ضد باکتری قوی است و می‌تواند به کاهش علائم عفونت دندان کمک کند.
کمپرس سرد
استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به کاهش درد و ورم در هنگام عفونت دندان کمک کند. برای این منظور، قطعاتی از یخ را در یک حوله خشک قرار داده و کمپرس را در ناحیه‌ای که درد دندان احساس می‌شود قرار دهید. این کار را برای مدت کوتاهی انجام دهید تا علائم عفونت کاهش یابد.
روغن میخک
روغن میخک یکی دیگر از درمان‌های طبیعی دندان درد است که دارای خواص ضد باکتری و ضد التهابی قوی است. می‌توانید مقداری از روغن رقیق شده میخک را روی ناحیه‌ای که آسیب دیده است مالید یا از دهانشویه روغن میخک بهره ببرید.
اسانس آویشن
اسانس آویشن دارای خواص ضد انگلی و ضد باکتریایی می‌باشد که می‌تواند به کاهش ورم نیز کمک کند. این اسانس را می‌توانید از فروشگاه‌های مواد غذایی تهیه کنید و با مالش آن یا استفاده از دهانشویه حاوی اسانس آویشن، عفونت دندان را درمان کنید.
سیر
سیر یکی از داروهای ضد باکتریایی طبیعی است که از دیرباز تا به امروز برای جلوگیری از انواع عفونت‌ها استفاده می‌شود. یک حبه سیر تازه را خرد کرده و با آن خمیر کوچکی تهیه کنید. این خمیر را روی ناحیه آسیب دیده مالش دهید. با تکرار این کار چند بار در روز، عفونت کم‌کم از بین خواهد رفت.
در نهایت، هنگامی که علائمی مانند تب، ورم، قرمزی در لثه‌ها، مشکلات بلعیدن و درد دندان به وجود آمده باشد، توصیه می‌شود به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت عدم دیدن نتایج مطلوب از درمان خانگی، بهتر است به حرف دندانپزشک گوش کنید و تشخیص و درمان دقیقتری دریافت کنید.
راهکار پیشگیری از عفونی شدن دندان
پیشگیری از پوسیدگی دندان از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا پوسیدگی می‌تواند به ایجاد آبسه دندان منجر شود. برای حفظ بهداشت دندان و جلوگیری از پوسیدگی، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- مصرف آب حاوی فلوراید:
مصرف آب حاوی فلوراید به عنوان یکی از راهکارهای اصلی جلوگیری از پوسیدگی دندان تلقی می‌شود. فلوراید به تقویت لایه‌های مینایی دندان کمک کرده و از پوسیدگی جلوگیری می‌نماید. - مراقبت از دندان‌ها:
حداقل دو بار در روز، به مدت دو دقیقه، از خمیر دندان حاوی فلوراید و مسواک استفاده کنید. این اقدامات به تمیز نگه داشتن دندان‌ها و جلوگیری از تشکیل پلاک کمک می‌کنند. - استفاده از نخ دندان:
روزانه از نخ دندان برای پاکسازی فضای بین دندان‌ها استفاده کنید. این کار به جلوگیری از تشکیل پلاک و پوسیدگی در مناطق سخت‌تر دسترسی کمک می‌کند. - تغییر مسواک:
مسواک خود را هر سه تا چهار ماه یک‌بار یا هنگامی که موهای آن خراب شده‌اند، عوض کنید. مسواک کهاره از نظر بهداشت دهانی بسیار مؤثر است. - تغذیه سالم:
غذاهای سالم باعث حفظ سلامت دهان و دندان می‌شوند. مصرف تنقلات و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کرده و به تناول غذاهای سالم اولویت دهید. - مراجعه به دندانپزشک:
به طور منظم برای معاینه و پیگیری به دندانپزشک مراجعه کنید. این اقدام به زودیتر شناسایی و درمان مشکلات دهانی کمک می‌کند. - استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید:
از یک ضدعفونی‌کننده یا دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید. این اقدام به ایجاد یک لایه محافظ بر روی دندان‌ها کمک می‌کند و از حملات باکتری‌ها جلوگیری می‌نماید.
با اجرای این راهکارها، می‌توانید به بهبود و حفظ سلامت دندان‌های خود بپردازید و از عفونت و آبسه دندان جلوگیری نمایید.
عفونت دندان در چند خط
عفونت دندان یک وضعیت پزشکی است که ممکن است به دلیل باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها ایجاد شود. در مقاله، 8 نشانه مهم عفونت دندان مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
نشانه‌هایی از عفونت دندان شامل درد و حساسیت دندانی، تورم و قرمزی لثه، بوی بد دهان، خونریزی لثه، تغییر در رنگ دندان، تشدید درد با فشار، تب و لرز و… می‌باشند. هر یک از این نشانه‌ها نشان‌دهنده وضعیت ناپایدار دندان و لثه است.
در مقاله به روش‌های درمان عفونت دندان نیز پرداخته شده است. این شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، درمان‌های جراحی و … می‌شود. همچنین تاکید بر اهمیت بهداشت دهان و پیشگیری از عفونت دندان به وسیله مسواک‌زدن منظم، استفاده از نخ دندان و مراقبت‌های دهانی دیگر نیز صورت گرفته است. در نهایت، مقاله به خواننده اطلاعاتی کامل و مفید در خصوص عفونت دندان ارائه می‌دهد تا افراد بتوانند بهترین راهکارها را برای حفظ سلامت دهان و دندان‌های خود انتخاب کنند.
